CINSEL
YOLLA BULASAN HASTALIKLAR
Sevgili
Okurlar,
Bugun sizlere son zamanlarda artma
egilimi gosteren cinsel yolla bulasan hastaliklardan bahsedecegim.
Fransa’da ve dunyada SIDA
hastaliginin tedavisinde son yillarda olumlu
gelismeler kaydedildi. Dolayisiyla
basin organlarinda olsun televizyonlarda olsun bu konuda yapilan korunma çagrilari
oldukça azaldi. SIDA hastaligi HIV virusunun neden oldugu ve vucudun direnç
sistemini tamamen yok eden bir hastalik. HIV virusu ise buyuk oranda cinsel
yolla bulasmakta.
Ozellikle gençler arasinda cinsel
iliski sirasinda korunmaya daha az onem verilmesi cinsel yolla bulasan
hastaliklarin oranini tekrar arttirdi.
Cinsel
yolla hastalik yapan mikroplari viruslar, bakteriler ve parazitler olarak
siniflandirabiliriz.
Bugun
sizlere viruslarin neden oldugu
hastaliklardan bahsedecegim.
Bunlarin en tehlikeli olani HIV
virusunun yaptigi SIDA ya da AIDS hastaligi.
Bu virus insanlarin bagisiklik
sistemini çokertiyor ve dolayisiyla vucut herhangi bir mikroba karsi koyamaz
hale geliyor. Virus’un çesitli bulasma biçimleri var. Bunlardan en yaygini
cinsel iliski ile olan bulasma biçimi. Ancak kan ve benzeri urunlerin
transfuzyonuyla, uyusturucu kullanimindaki enjektorlerle, anneden çocuga dogum
esnasinda geçmesi de mumkun olabiliyor.
Gunumuzde eger teshis erken
konulursa virus tamamen vucuttan yok edilemese bile virusun ilerlemesi ilaç
tedavisi ile durduralabiliyor. HIV virusuna karsa asi gelistirme çalismalari
hizla devam ediyor.
HIV virusundan korunmanin en etkin
yolu prezervatif kullanmak. Supheli bir durum oldugunda en kisa zamanda kan
testi yaptirmak gerekiyor. Fransa’da anonim ve ucretsiz olarak bu testi
yaptirmak mumkun. Bunun için 0 800 840 800 e telefon edip bilgi alinabilir.
Cinsel yolla bulasan bir diger
virus Hepatite B virusu. Hepatite B
virusu da ayni HIV gibi degisik biçimlerde bulasabiliyor.Ancak Hepatite
B virusunun bulasiciligi HIV virusuna gore 100 kat daha fazla.
Hepatite
B virusu « sarilik » hastaligina yol açiyor. Bu hastalik çok zaman
kendiliginden iyilesse de bazen kroniklesebiliyor ve siroz hastaligina hatta
kansere yol açabiliyor.
Hepatite
B virusuna karsi gelistirilen asi oldukça etkili ve uzun yillardan beri
kullaniliyor. Ailesinde veya çevresinde bu virusu tasiyanlarin asilanmasi
tavsiye ediliyor.
Yine cinsel yolla bulasan son
virus daha onceki bir yazimda da bahsettigim HPV virusu. Bu virus vucudun çesitli yerlerinde ve cinsel
organlarda da « sigil » olusumuna neden oluyor.
HPV cok kolaylikla bulasabilen bir
virus. Ozellikle rahim
agzina bulasirsa gozle gorulmesi her zaman mumkun olmuyor. Uzun vadede
kadinlarda rahim agzi (cervix) kanserine erkeklerde ise penis kanserine neden
olabiliyor.
Bu
virusa karsi da en etkin korunma yontemi prezervatif kullanmak.
Yilda
bir « frottis » ya da « smear » taramasi yaptirarak
virusun varligi kadinlarda tesbit edilebiliyor.
Bu virusa karsi gelistirilen asi da son yillarda kadinlara ve bazi ulkelerde erkeklere de uygulanabiliyor.
Diger mikroplarin yani bakteri ve parazitlerin neden olduklari hastaliklar
Cinsel yolla bulasan hastaliklara en fazla neden olan bakteri « chlamydia » adi verilen ve hucrelerin içine girip hem erkekte hem de kadinda bir takim sorunlara yol açan çok kuçuk bir mikroptur.
Genellikle az belirti verir.Kadinlarda tuba (trompes) enfeksiyonuna ve dolayisiyla kisirlik problemlerine neden olabilir.Erkeklerde akinti seklinde belirtiler verebilir. Korunmasiz iliskiden sonra ates ve akinti gibi belirtiler olursa doktora basvurulunmalidir. Eger bu hastalik tesbit edilirse hem erkegin hem de kadinin uzun sure etkili antibiyotik tedavisi almasi gerekir.
Bir diger hastalik gonore adi verilen ve Neisseria gonorrhoeae bakterisinin yol açtigi hastaliktir.
Bu mikrop erkeklerde « bel soguklugu » tabir edilen yanma , sari bir akinti ve ates gibi belirtilerla ortaya çikan bir hastaliga neden olur. Kadinlarda da genellikle yuksen ates , akinti ve karin agrisi yapar. Fazla belirti verdigi için teshisi nisbeten daha kolaydir ve antibiyotik tedavisine iyi cevap verir. Tedavi edilmezse bu hastalikta kisirliga neden olabilir.
Treponema pallidum bakterisinin yol açtigi syphilis ya da frengi hastaligi ise genital bolgede once kuçuk bir yaraya neden olur. Bu yara yaklasik bir ay içinde kendiliginden geçer. Ancak bakteri vucutta çogalmaya devam eder ve iç organlari ve sinir sistemini de tutan sistemik bir hastaliga neden olabilir ve tedavisi uzun yillar surebilir.
O nedenle tedavisine mumkun oldugunca erken baslanilmali ve genital bolgedeki kuçuk yaralar ihmal edilmemelidir.
Mycoplasma hominis ve Ureaplasma urealyticum genellikle az belirti veren kuçuk bakterilerdir. Bu mikroplar kadinlarin vucutlarinda uzun sure kalabilir ve erken dogum ya da dusuklere neden olabilir. Tesbit edildiklerinde antibiyotik tedavisine iyi cevap verirler.
Chancre
mou ya da yumusak yara Haemophilus ducreyi bakterisinin yol açtigi ve genital bolgede
yaralara yol açan genellikle tropikal bolgelerde gorulen bir hastaliktir. Yara
ayni zamanda kasintiyada yol açtigi için kasima suretiyle vucudun diger
bolgelerine de yayilabilir.
Ozellikle
erkeklerde penisin gangrenine neden olabilir ve bu durumda penisin tamamen
kesilmesini gerektirebilir.
Sadece
tek doz antibiyotikle tedavi edilebilir.
Gardnerella
vaginalis
« vaginose » denilen ve vajinada sari-gri bir alintiya ozellikle de
çok kotu bir kokuya neden olan bir bakteridir. Vajinanin dogal mikroplari olan
laktobasillerin çesitli nedenlerle vajinadan kaybolmasiyla ortaya çikar.
Tedavisinde antibiyotik yaninda laktobasillerin vajinaya tekrar yerlestirilmesi
gerekir.
Cinsel
yolla bulasan hastaliklara yol açan parazitlerin
en fazla goruleni Trichomonas vaginalis parazitidir. Bu parazit erkeklerde çok
az belirti verir ve cinsel yolla çok kolay bulasir. Kadinlarda çok fazla
kasiniya neden olan bir akintiya neden olur. Antibiyotik tedavisine iyi cevap
verir.
Fransa’da
az rastlandigi için diger parazitlere bu yazida deginmiyecegim.
Ote
yandan kadinlarda çok siklikla rastlanan mantar hastaligi cinsel yolla bulasan
hastalik olmaktan ziyade vucutta bulunan mantarlarin belli kosullarda (gebelik,
diabet vs) çogalmasi nedeniyle gorulur.
Hepinize
saglikli gunler dilerim.
Dr
Serdar DALKILIC
Longjumeau hastanesi
Kadin Dogum ve Pediatrie servisleri bolum baskani